جزئیاتی از تاسیس لژ فراماسونری تهران
•
روز 15 اردیبهشت 1337 لژ فراماسونری تهران با مجوز فراماسونری انگلستان تاسیس شد.
به گزارش سایت تاریخ ایرانی، لژ تهران نخستین لژی بود که با اجازه رسمی انگلستان در ایران به زبان فارسی تاسیس شد و تابع قانون اساسی اسکاتلند بود. این لژ بلافاصله پس از انحلال لژ فرانسوی همایون کار خود را آغاز کرد. انگلیسی‌ها برای اینکه پایه‌های محکمی را برای فراماسونری در ایران بنیان نهند، چند تن از چهره‌های شاخص خود همچون لنل استراکر، کریستوفر فری، اوانس اوانسف، صالح چتایات و الیاس دبی را مامور این کار کردند. آنان نیز هفت نفر را از میان عوامل ایرانی خود برای انجام کار برگزیدند.
طبق سند مورخ 19 دی‌ماه 1346 ساواک «درخواست تاسیس یک لژ جدید توسط سلیمان بهبودی و محمد قباد ظفر "به شرف عرض اعلیحضرت همایون" رسید و با اجازه وی در سال 1333 هیاتی مرکب از 7 نفر (سلیمان بهبودی رییس تشریفات دربار، دکتر ناصر بهبودی پسر او، مهندس محسن فروغی، مهندس حسین شقاقی، دکتر غلامرضا کیان، دکتر علی‌اصغر خشایار و نصرالله آذری) به بصره رفته و به عضویت لژ فیحا درآمدند. پس از سه سال منشور تاسیس لژ روشنایی در تهران در تاریخ 16 آبان 1336 به نام افراد فوق و هفت تن دیگر صادر شد.»
سند دیگر ساواک چنین حکایت می‌کند: «اولین کسی که از بصره به تهران آمد، میرعبدالباقی یکی از اعضای موسس و موثر انگلستان و شاید هم اینتلیجنت سرویس در خاورمیانه بود. او که خود از اعضای موثر سازمان فراماسونری اسکاتلند در ممالک غربی و سایر کشورهای خاورمیانه است، پس از ورود به تهران در شمیران در باغی متعلق به دختر نظام‌السلطنه مافی که همسر شیخ خزعل بوده و هم‌اکنون خانه مسکونی مهندس حسین شقاقی و محل تشکیل لژ فراماسونری در آنجا قرار دارد، ساکن و چند اطاق را به صورت معبد و محل لژ درآورده و سپس با حضور آلکس ت. برتن دبیر لژ اسکاتلند مقیم ادینبورگ انگلستان لژ روشنایی در تهران با حضور عده‌ای از روسای لژ فیحا بصره تشکیل شد.»
سند فوق، پس از ذکر نام 26 تن از روسای لژ فیحای بصره که در مراسم تاسیس لژ روشنایی در تهران شرکت داشتند، می‌افزاید: «26 نفر فوق‌الذکر همه از روسای قدیم و جدید و موثر‌ترین فراماسونری در بصره هستند که از طرف گراند لژ انگلستان ماموریت توسعه فراماسونری در جنوب ایران، سواحل عربستان سعودی، شیخ‌نشین‌های سواحل خلیج فارس و حتی داخل ایران هستند و اکثرا ماموریت‌های سرکشی و غیره (به) موسسات فراماسونری در ایران و سایر کارهای علنی و سری را دارند. لژ روشنایی در تهران پس از تشکیل و رسمیت یافتن آن، نخستین جلسه‌اش را با حضور آقای حسین علاء تشکیل داد.»
این لژ در 15 اردیبهشت 1337 با نام لژ تهران اعلام موجودیت کرد. الکساندر فیرلی بوختن، حضرت دبیر ارجمند اعظم و مکنیل واتسون، حضرات خزانه‌دار ارجمند اعظم به تهران آمدند و رسما لژ را افتتاح کردند. اولین استاد اعظم که برای این لژ انتخاب شد مهندس حسین شقاقی بود که از او با عنوان حضرت استاد ارجمند نام می‌بردند.
در سال‌های 1337- 1347، لژهای تابع گراندلژ اسکاتلند گسترش یافتند و لژهایی چون کورش (آذر 1339)، خیام (آبان 1340)، اصفهان (اردیبهشت 1343)، ژاندارک (اردیبهشت 1345)، اهواز (مرداد 1345)، آریا (دی 1345)، خوزستان (اردیبهشت 1346)، نور خرداد (1346) و کرمان (آبان 1347) تاسیس شدند.
در سال 1345 برای اداره لژهای تابع گراند لژ انگلستان یک گراند لژ محلی به نام لژ اعظم ناحیه ایران تاسیس شد. گراند لژ فوق حدود 2 سال و نیم فعالیت داشت و با تحولات سال 1347 در «لژ بزرگ ایران» ادغام شد.